Wynagrodzenie minimalne
Pracownik ma prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia, które pokryje koszty utrzymania pracownika i jego rodziny. Obowiązkiem państwa jest ustalenie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Czynniki brane pod uwagę przy ustalaniu płacy minimalnej to: potrzeby pracowników i ich rodzin, koszty utrzymania, poziom płac i dochodów w kraju, rozwój gospodarczy, produktywność, poziom zatrudnienia, zdolność płatnicza pracodawcy, stopa inflacji oraz pewne dodatkowe warunki. Wysokość minimalnego wynagrodzenia jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych. Wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązująca w roku następnym jest ustalana do 15 września każdego roku. Jeżeli członkowie Komisji Trójstronnej nie osiągną w tej kwestii porozumienia, wysokość wynagrodzenia minimalnego jest ustalana przez Radę Ministrów, pod warunkiem, że nie będzie ona niższa od poziomu określonego we wniosku przedstawionym Komisji Trójstronnej. Płaca minimalna może być również ustanowiona na drodze rokowań zbiorowych, ale nie powinna być niższa od kwoty regulowanej przepisami prawa. Całkowita kwota przysługuje pracownikowi zatrudnionemu w pełnym miesięcznym wymiarze. Pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze godzin otrzyma wynagrodzenie proporcjonalnie niższe. Podobnie wynagrodzenie pracownika w okresie jego pierwszego roku pracy nie może być niższe niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Poziom płacy minimalnej rośnie zgodnie z prognozowanym przeciętnym rocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych.
Zgodność z przepisami Kodeksu pracy, w tym z przepisami dotyczącymi płacy minimalnej, zapewnia Państwowa Inspekcja Pracy. Postępowanie przeciwko pracodawcy, który wypłacił pracownikowi wynagrodzenie niższe niż ustalone minimum, może zostać wszczęte na wniosek poszkodowanego pracownika lub w wyniku rutynowej kontroli Inspekcji. W przypadku braku zapłaty lub zwłoki w zapłacie pełnego wynagrodzenia pracownikowi, Inspektorat może nałożyć karę w wysokości od 1000 do 30 000 złotych.
Źródło: Art. 2, 5 i 6.2 Ustawy o płacy minimalnej, październik 2002 r.; Art. 13, 67, 81, 87 i 282 Kodeksu Pracy z 1974 r.
Informacje na temat aktualnych wysokości płac minimalnych zamieszczono w rozdziale na temat płacy minimalnej
Wynagrodzenie za pracę
Wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Wynagrodzenia należy wypłacić w formie pieniężnej; częściowa wypłata wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna jest dopuszczalna wyłącznie wtedy, gdy przewidują to przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy. Pracodawca jest zobowiązany wypłacić wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonym regulaminem lub przepisami prawa pracy. Jeżeli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłaca się w dniu poprzedzającym.
Rząd wyznaczył płacę minimalną dla umów cywilnoprawnych i wymaga, aby pracodawca wypłacał wynagrodzenie w gotówce co najmniej raz w miesiącu, określał sposób zgłaszania liczby godzin przepracowanych przy wykonywaniu mandatu lub usługi podczas zawarcia umowy oraz przechowywał całą dokumentację potwierdzającą liczbę przepracowanych godzin przez okres 3 lat.
Począwszy od 1 stycznia 2019 roku wynagrodzenie pracowników wypłacane jest przelewem na ich konta bankowe. Pracownicy mogą jednak nadal domagać się wypłaty wynagrodzenia gotówką. Pracownicy powinni otrzymywać wynagrodzenie bezpośrednio na swoje konta bankowe, z wyjątkiem przypadków, w których pracownik formalnie zwrócił się o wypłatę wynagrodzenia w gotówce.
Źródło: Art. 86 Kodeksu Pracy z 1974 r.
