Luka płacowa w Polsce jest jedną z najniższych w UE. (OECD, 2012) Wieloletni etat robi różnicę na korzyść kobiet w zawodach nauczycielskich oraz wśród pracowników zatrudnionych na stanowiskach związanych z administrowaniem lub na etatach urzędniczych. W tych przypadkach kobiety zarabiają więcej niż mężczyźni podczas pierwszych lat kariery i utrzymują tę przewagę w kolejnych latach.
Największą różnicę wynagrodzenia na korzyść kobiet odnotowano w grupie zawodowej zarządzania biznesem i administracji średniego szczebla (20,1%) wśród osób mających do 3 lat doświadczenia zawodowego. Nauczycielki z doświadczeniem mniejszym niż 3 lata zarabiają o 17,3% więcej niż mężczyźni, pracujące w tym zawodzie od 6 do 10 lat o 4,5 % więcej, a od 11 do 20 lat nawet o 10,6% więcej niż mężczyźni. Wysoka luka płacowa występuje również w grupie zawodowej urzędników średniego szczebla ze stażem pracy od 3 do 5 lat (12,3 %) i z więcej niż 20 latami doświadczenia zawodowego (8,4%).
W grupie zawodowej pracowników opieki i obsługi osobistej mężczyźni z dłuższym stażem zarabiają więcej. Do 5 lat doświadczenia w tej pracy płace są na tym samym poziomie, między 6 a 10 latami doświadczenia mężczyźni zarabiają o 10,3% więcej. Ta różnica płac wzrasta do 13,7% wśród osób mających 20 i więcej lat doświadczenia zawodowego. Również w przetwórstwie spożywczym, rzemiośle i pracach pokrewnych różnica na korzyść mężczyzn powiększa się wraz ze wzrostem liczby przepracowanych lat. W przetwórstwie spożywczym kobiety mają prawie równe płace do 5 lat doświadczenia, ale po tym okresie zarabiają znacznie mniej. Tendencja ta jest jeszcze bardziej widoczna wśród osób zatrudnionych w fabrykach, wśród operatorów maszyn, specjalistów biznesowych i administracyjnych we wszystkich grupach doświadczenia. W tym sektorze odnotowano największą różnicę na korzyść mężczyzn (29,5%).
Skąd bierze się luka płacowa?
Luka płacowa jest definiowana jako nierówne wynagradzanie za pracę o jednakowej wartości, która są wykonywana przez osoby o tych samych umiejętnościach i kwalifikacjach. Ta różnica w wynagrodzeniach jest wynikiem postawy wobec podziału na płcie oraz związane z tym praktyki. Te postawy i praktyki wzmacniają istniejące nierówne możliwości rozwoju dla mężczyzn i kobiet, a także praktykę nieuzasadnionego wynagradzania w obrębie grup zawodowych i profesji. Należy zauważyć, że luki płacowe przedstawione poniżej odnoszą się tylko do analizowanych grup zawodowych.
Tabela 1. Luka płacowa w dużych grupach zawodowych w Polsce
| Zawód | Liczba przepracowanych lat | Mężczyźni | Kobiety | Luka płacowa |
| Mediana wynagrodzenia brutto €/h | Mediana wynagrodzenia brutto €/h | Różnica % | ||
| Nauczyciele | Mniej niż 3 | 3.24 | 3.8 | -17.28 |
| 3-5 | 4.64 | 4.55 | 1.94 | |
| 6-10 | 4.86 | 5.08 | -4.53 | |
| 11-20 | 5.78 | 6.39 | -10.55 | |
| Więcej niż 20 | 6.86 | 6.49 | 5.39 | |
| Biznes i zarządzanie | Mniej niż 3 | 4.37 | 3.37 | 22.88 |
| 3-May | 4.22 | 3.91 | 7.35 | |
| 6-10 | 4.94 | 4.44 | 10.12 | |
| 11-20 | 5.54 | 4.76 | 14.08 | |
| Więcej niż 20 | 6.57 | 5.55 | 15.53 | |
| Zarządzający biznesem i pracujący w administracji średniego szczebla | Mniej niż 3 | 2.76 | 3.33 | -20.65 |
| 3-5 | 3.26 | 3.19 | 2.15 | |
| 6-10 | 4.62 | 3.65 | 21 | |
| 11-20 | 5.24 | 4.42 | 15.65 | |
| Więcej niż 20 | 4.81 | 4.62 | 3.95 | |
| Urzędnicy średniego szczebla | Mniej niż 3 | 2.77 | 2.41 | 13 |
| 3-5 | 2.92 | 3.28 | -12.33 | |
| 6-10 | 3.23 | 2.78 | 13.93 | |
| 11-20 | 3.58 | 2.77 | 22.63 | |
| Więcej niż 20 | 3.22 | 3.49 | -8.39 | |
| Pracownicy opieki i obsługi osobistej | Mniej niż 3 | 2.05 | 2.22 | -8.29 |
| 3-5 | 2.49 | 2.49 | 0 | |
| 6-10 | 2.62 | 2.35 | 10.31 | |
| 11-20 | 2.65 | 2.47 | 6.79 | |
| Więcej niż 20 | 3.13 | 2.7 | 13.74 | |
| Sprzedawcy | Mniej niż 3 | 2.58 | 2.28 | 11.63 |
| 3-5 | 2.84 | 2.31 | 18.66 | |
| 6-10 | 2.46 | 2.35 | 4.47 | |
| 11-20 | 2.5 | 2.41 | 3.6 | |
| Więcej niż 20 | 2.56 | 2.47 | 3.52 | |
| Osoby zatrudnione w przetwórstwie spożywczym, pracy w drewnie, pracy w przemyśle odzieżowym i innym rzemiośle oraz powiązanych zawodach | Mniej niż 3 | 2.33 | 2.35 | -0.86 |
| 3-5 | 2.39 | 2.4 | -0.42 | |
| 6-10 | 2.78 | 2.41 | 13.31 | |
| 11-20 | 2.62 | 2.44 | 6.87 | |
| Więcej niż 20 | 3.1 | 2.59 | 16.45 | |
| Operatorzy maszyn i pracownicy fabryk | Mniej niż 3 | 3.06 | 2.36 | 22.88 |
| 3-5 | 3.33 | 2.75 | 17.42 | |
| 6-10 | 3.7 | 3.02 | 18.38 | |
| 11-20 | 3.88 | 2.77 | 28.61 | |
| Więcej niż 20 | 4.2 | 2.96 | 29.52 | |
| Pracujący w górnictwie, budownictwie, wytwórstwie i transporcie | Mniej niż 3 | 2.22 | 2.22 | 0 |
| 3-5 | 2.44 | 2.46 | -0.82 | |
| 6-10 | 2.47 | 2.9 | -17.41 | |
| 11-20 | 2.53 | 2.31 | 8.7 | |
| Więcej niż 20 | 2.77 | 2.63 | 5.05 |
Źródło: EU SILC 2013 Dataset
Luka płacowa została obliczona poprzez porównanie median wynagrodzeń brutto kobiet i mężczyzn oraz podzielenie różnicy przez medianę wynagrodzeń mężczyzn. Dla każdej grupy zawodowej w tabeli zostało wybranych co najmniej 10 obserwacji zarówno dla respondentów płci męskiej jak i żeńskiej.
Czym jest projekt WITA poświęcony luce płacowej?
Dzięki innowacyjnemu Narzędziu Przeciw Luce Płacowej, Wita GPG (styczeń 2015 - grudzień 2016) ma na celu wnieść istotny wkład w zmniejszenie dużej i trwałej luki płacowej. Jest to możliwe dzięki wsparciu przez program Komisji Europejskiej Grant Działania na Rzecz Rozwoju (Progress Action Grant) nr. 4000004929. Jednym z działań jest porównanie wynagrodzeń mężczyzn i kobiet na poziomie grup zawodowych i publikowanie wyników na krajowych stronach internetowych Twojezarobki wszystkich 28 krajów członkowskich UE i Turcji, a także rozpowszechnianie tych informacji drogą prasową.
Więcej informacji o projekcie WITA
Więcej informacji o luce płacowej w Polsce na Twojezarobki.com